Türkiye, kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadelede önemli bir adım daha attı. M.Ö. 200 ile M.S. 600 yılları arasında Peru'nun kuzey kıyılarında hüküm süren Moche (Mochica) kültürüne ait tarihi bir kolye, 13 Mayıs’ta Ankara'da düzenlenen törenle Peru'ya iade edildi. Kolye, Peru'nun Ankara Büyükelçisi Cesar Augusto De Las Casas Diaz'a, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı tarafından teslim edildi. Törene, Dışişleri Bakanlığı temsilcileri ve Anadolu Medeniyetleri Müzesi yetkilileri de katıldı.
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı törende, Türkiye ve Peru'nun kültürel mirası koruma çabalarını vurgulayarak, "Bu eser yalnızca bir takı değil, bir medeniyetin hafızasıdır. Onu ait olduğu topraklara teslim etmek, insanlığın ortak hafızasını onarma yolunda atılmış anlamlı bir adımdır" dedi. Yazgı, UNESCO 1970 Sözleşmesi çerçevesinde yapılan iade sürecinin iki ülke arasındaki kültürel iş birliğini pekiştirdiğine de değindi.
Peru Büyükelçisi Cesar Augusto De Las Casas Diaz ise Türkiye'nin hızlı ve etkili iş birliği için teşekkür ederken, "Bu kolyenin iadesi sadece bir prosedür değil, aynı zamanda dostluğun ve kültürel anlayışın güçlü bir ifadesidir" dedi. Büyükelçi, Mochica kültürünün Peru’nun kimliği ve ulusal gururunun bir parçası olduğunu belirtti.
Kolye, 1960’lı yıllarda bir Türk vatandaşı tarafından Peru'dan edinilmişti. 2021 yılında orijinalliğiyle ilgili şüpheler üzerine yapılan bilimsel incelemeler sonucunda, Peru Kültür Bakanlığı uzmanları tarafından Moche kültürüne ait olduğu tespit edildi. Eseri elinde bulunduran Türk vatandaşı, kolyenin Peru'da koruma altında olduğunu öğrenince gönüllü olarak iade sürecini başlattı. 23 Ocak 2025'te Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ne teslim edilen kolye, ardından koruma altına alındı.
İade sürecinin, Peru ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin 75. yılına denk gelmesi de iş birliğine sembolik bir değer kattı. Türkiye, kültür varlığı kaçakçılığıyla mücadeleye devam ederken, uluslararası düzeyde kültürel mirasın korunmasına yönelik iş birliklerine katkı sağlamaya devam ediyor.
